Peter van Druenen houdt op 24 september de lezing "Van vissersstad naar kapersstad: Vlissingen 1134-1613".
 |
Het eerste stadszegel
(met veldfles!) van
Vlissingen uit 1369
(Archief Antwerpen) |
In zijn lezing gaat Van Druenen dieper in op het ontstaan en de ontwikkeling van de Vissersstad en (vooral) de overgang naar Kapersstad. In dertig jaar tijd verdween de visserij, tot dan toe de dominante bedrijfstak, volledig uit het economisch leven van de stad. Het groeiende belang van de rivier de Schelde als diepe vaarweg van en naar Antwerpen, klimaatverandering, toenemend geweld op zee en ingrijpende bevolkingsbewegingen in Zeeland en Vlissingen waren hiervan de belangrijkste oorzaken. Het nieuwe stadstype dat hierna ontstond, de Kapersstad, kende niet alleen een andere economie, een andere samenstelling van de bevolking en een andere dominante godsdienst, maar ook een dramatisch ruimteprobleem. In 1315, het eerste jaar dat Vlissingen stadsrechten had, leek alles nog koek en ei: er was weinig grond, maar er woonden ook weinig mensen. De ongeveer honderd Vlissingers hadden ruim negen hectare tot hun beschikking en dat was goed te doen, zeker voor die tijd. In 1443 was de situatie drastisch veranderd, althans voor wat betreft het aantal inwoners: dat was vervijfvoudigd, naar 500. De beschikbare grond was nauwelijks gegroeid: van negen naar dertien hectare. Meer dan honderd jaar later, in 1581, leek de situatie ondragelijk: er waren inmiddels vierduizend Vlissingers, veertig keer zoveel als in 1315. Het grondoppervlak was daarentegen maar een klein beetje toegenomen, naar twintig hectare. De stad kon naar geen enkele kant meer uitbreiden: in het zuiden en westen was de zee en in het noorden en oosten grensde de stad direct aan Koudekerke en Souburg. De situatie was in deze periode nog schrijnender dan de grafiek laat zien: vanaf 1560 had de stad ook voortdurend te maken met gedwongen inkwartieringen van soldaten, eerst de Spanjaarden, vervolgens de Watergeuzen en na 1585 de Engelsen omdat Vlissingen toen Engels grondgebied werd. De stad was omstreeks 1581 volgens onze huidige normen volstrekt onleefbaar. De woningen puilden uit, het stonk, er was altijd herrie en op de onverharde modderige straten was het een gekrioel van mensen, vee, ongedierte en ziektekiemen. Pas na 1613 kwam in deze situatie verandering toen de stad beschikking kreeg over nieuw, geannexeerd grondgebied.
De lezing wordt gehouden van 19.00 tot 21.00 uur in Speel Uus, Ter Reede, Vredehoflaan 370 te Vlissingen. De kosten zijn 2 euro inclusief koffie of thee.
NB: De Vrienden hebben gratis toegang. Aanmelden kan op het e-mailadres
petervandruenen@gmail.com
.
